Rodzina Żmuda rodem z Wałek

Jodłówka-Wałki to jedna z ważniejszych dla mnie parafii, gdyż pochodziła z niej moja Babcia i jej przodkowie. Parafia została założona dopiero w XX wieku, więc wcześniej akty metrykalne mieszkańców Wałek zapisywane były na kartach ksiąg parafii w Woli Rzędzińskiej. Z terenów tej fary moje poszukiwania skupiły się na nazwisku Żmuda.

Rodzina Żmuda

Moja Babcia Helena (1934-2001) z domu Żmuda pochodziła z Jodłówki-Wałek oddalonej ok. 12 km od Tarnowa. Przed 1900 rokiem Jodłówka i Wałki były osobnymi wsiami. Moi przodkowie z rodziny Żmuda pochodzili z Wałek. Wałki nie posiadały własnej parafii. Metryki antenatów znajdują się w księgach (urodzenia, małżeństwa i zgony) Woli Rzędzińskiej. Najstarsze zachowane księgi metrykalne tej parafii pochodzą z 1810 roku. Nie tracę nadziei, że znajdę wcześniejsze metryki. Mieszkańców Jodłówki (są wśród nich Żmudowie) zapisywano w parafii Lisia Góra, a tamtejsze księgi metrykalne sięgają końca XVII wieku. Jeśli jednak przodkowie byli zapisywani w kartach dla Woli Rzędzińskiej, może ich metryki znajdę w parafii Tarnów-Katedra. 

Drzewo genealogiczne mojej gałęzi Rodziny Żmuda:

1. Jan Żmuda (*1790) oo Zofia z domu Bryg II. Zofia z domu Olszówka
1.1. Józef Żmuda (*1819 +przed 1865) oo I. Apolonia z domu Sławniak II. Katarzyna z domu Kalita
1.1.1. Andrzej Żmuda (*1864 +1937) oo Anna z domu Marszałek
1.1.1.1. Józef Żmuda (*1900 +1967) oo Anna z domu Tryba
1.1.1.1.1. Helena Żmuda (*1934 +2001)

Wywód przodków po mieczu Józefa Żmudy

Etymologia nazwiska

Pochodzenie nazwiska Żmuda można odszukać w kilku pozycjach:

I. Słownik języka polskiego podaje: żmuda to ciężka, jednostajna praca; trud, mordęga.

II. Zawadzki Jarosław: 1000 najpopularniejszych nazwisk w Polsce, Warszawa 2002 

Nazwisko Żmuda pochodzi:

- od staropolskiego „Zmuda” z 1414 roku co oznaczało: „gadułę, nudziarza, pleciugę i osobę marnującą czas”,

- od mieszkańca Żmudzi na Litwie,

- od miejscowości z rdzeniem Żmud - np. Żmudowo, Żmudówka, itp.

III. Rymut Kazimierz: Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny, T. I L-Ż, Kraków 2001, s. 744. Nazwę osobową „Żmuda” odnotowano na terenie Polski w 1631 roku, od staropolskiego zmuda, żmuda „mitręga, strata czasu; ten kto marnuje czas”, żmudzić, zmudzić „marudzić”.

Powyższe źródła pozwalają na spekulacje, że protoplasta otrzymał nazwisko Żmuda od przezwiska, które wskazywało, że noszący je jest osobą: ciężko pracującą, bardzo marudną lub pochodzi z terenów Żmudzi. Każda z powyższych hipotez jest prawdopodobna:

- mieszkańcy Wałek musieli ciężko i w wielkim trudzie pracować, aby otrzymać jakiekolwiek zbiory. Uprawiali na ubogich, piaszczystych ziemiach, a w okolicy nie było większej rzeki.

- mogło się zdarzyć, że protoplasta rodu był osobą bardzo marudną lub gadatliwą. Otrzymał przezwisko „Żmuda”, które z biegiem czasu zamieniło się w nazwisko.

- właściciele Wałek posiadali majątki na terenie Żmudzi, mogli sprowadzić nowych pracowników na ziemie Wałek.

Osobom rodem z Jodłówki lub Wałek polecam pozycje ks. Tadeusza Wolaka Dzieje wsi i parafii Jodłówka Wałki, Tuchów 1995

Źródła:
Księgi metrykalne parafii Jodłówka-Wałki i parafii Wola Rzędzińska
Słownik języka polskiego
Zawadzki J. 1000 najpopularniejszych nazwisk w Polsce
Rymut K. Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny
Wolak T. Dzieje wsi i parafii Jodłówka Wałki

Artykuł powiązany jest z postem:
Jodłówka-Wałki kolejna miejscowość z mojego wywodu przodków

Pierwsza publikacja: 10 września 2016