Rzemieślnicy w Hrabstwie Tarnowskim w XVIII wieku

Żyjący na wsiach Hrabstwa Tarnowskiego w 2 połowie XVIII wieku włościanie zajmowali się nie tylko pracą na roli. Niektórzy oprócz ziemi trudnili się dodatkowo różnymi zawodami rzemieślniczymi lub  utrzymywali się z rzemiosła, gdyż posiadali za mało ziemi, aby z niej wyżyć. Z dokumentu nazwanego Fasje prowentów z Hrabstwa Tarnowskiego dowiadujemy się dokładnie, które wioski wiodły prym w danym rzemiośle i jak się nazywali dani rzemieślnicy.

Rzemieślnicy na przedmieściach i wsiach 

Rzemieślnicy wyrabiali towar dla własnego zarobku, ale oczywiście określić swój dochód i odpowiednią sumę oddać właścicielowi ziemi na której mieszkali. Dlatego na wsiach był pisarz prowentowy. Tworzył on spisy i rejestrował dochód jaki przynosili właścicielowi poddani danego majątku. Na Przedmieściu mieszkali mistrzowie (magistri) w rzemiośle blicharstwa (wybielania) tkanin: Wójcik Walenty, Wrona Tomasz, Papay Tomasz, Czupryna Tomasz, Mikuła Adam, Zauszyna wdowa, Ferens Antoni, Ferens Józef, Strada Jakub, Koczał Ignacy, Łabno Józef, Zych Majcher, Wrona Wojciech, Jeż Michał, Opaleński Stanisław, Łachwa Jakob, Sasak Szymon, Utrata Wawrzyniec, Kwiatkowska wdowa, Jeż Jan, Papay Grzegorz, Kluzina wdowa, Burakowski Wojciech, Kapłon Sebastian. Na Grabówce również zajmowano się blicharstwem tkanin: Papuga Szymon, Stepek Mateusz, Rosoł Jan, Łabno Augustyn. Blicharstwem tkanin i płócien zajmowali się: Zymała Kacper, Gądek Kazimierz, Łabno Kazimierz, Łyczkowa wdowa, Łyczko Wawrzyniec, Łyczko Jakob. Natomiast blicharstwem płócien trudnili się: Łachwa Marcin, Domara Jacek, Zmarzły Jakob, Siermięga Maciej, Karcz Paweł i Barda Maciej. W Zabłociu również byli blicharze tkanin: Marnik Józef, Wierzbicki Tomasz, Hayt Kazimierz, Wierzbicki Jakob. Terlikówka to również miejsce blicharzy tkanin: Paw Jakob, Lis Szymon, Gniadek Jędrzej, Lisik Michał, Woytarowicz Jędrzej, Kurkowa wdowa, Gniadek Tomasz, Dębski Jakob, Krysa Karol. W Klikowej mieszkali tkacze: Wielgus Józef, Ciesielski Błażej, Jurga Michał, Kuta Sebastian, Migoń Mikołaj. Krawcami byli: Dzioba Marcin, Dzioba Stanisław, Kozioł Józef i May Franciszek. Stefański Mateusz był szewcem, Kowal Jacek kowalem żelaza, a Gajda Maciej bednarze. Żukowice Stare to zagłębie tkaczy: Płaczek Wojciech, Ziętko Michał, Ziętko Jan, Nawoy Wawrzyniec, Nawoy Szymon, Starzyk Piotr, Prędota Tomasz, Prędota Jan, Kaziród Maciej, Wielgusz Wojciech, Gancarz Szymon, Gancarz Andrzej, Koczał Maciej, Cygan Józef, Malec Wojciech, Duś Andrzej, Tryt Jan, Bezak Wojciech, Małek Stanisław, Pinas Jakob, Starzyk Stanisław, Ciężadło Wojciech, Małek Krzysztof, Bogula Wojciech, Ciężadło Stanisław, Lis Paweł, Mikuła Wojciech i Potępa Tomasz. Kowalami żelaza we wsi byli: Potępa Tomasz, Kampust (dop. Kajpust) Adam, Kampust (dop. Kajpust) Franciszek. Garncarzami byli Jurek Wojciech i Gancarz Andrzej, bednarzami: Sobczyk Jan, Zaucha Jakob, Zaucha Sebastian, Gasiciel Stanisław, Babiarz Dominik, Mostek Krzysztof i Kukla Adam, krawcami: Skarszycki Wojciech, Węgiel Wojciech, Koczał Stanisław, Gębiś Błażej, Skarszecki Jan oraz Kaziród Michał, wytwórcami łopat i wideł: Zaucha Stanisław, Zaucha Maciej i Zaucha Kazimierz, cieślami Gancarz Maciej i Jan oraz szewcem był Grot Wojciech. W Laskach tkaczami byli: Malec Mateusz, Cygan Wojciech, Nosal Jędrzej, Kądzielawa Paweł, Sroka Jakob, Swider Jakob, Ziętko Jakob, Witek Marcin oraz Swieca Jan, gonciarzami: Białas Jan i Starzec Jędrzej, stelmachem był Noga Paweł, tokarzem Witek Wojciech, a miotlarzem Główka Jakob. W Żukowicach Nowych tkaczami byli: Kiełbasa Wojciech, Bąk Marcin, Kampust (dop. Kajpust) Jakob oraz Duś Tomasz, krawcami: Wiatr Kazimierz i Lisik Marcin, bednarzami: Lis Jędrzej, Tomasz, Jan i Stanisław oraz Wielgus Michał, wytwórcami łopat, wideł oraz sit z łyka lipowego byli: Malec Kacper, Franciszek i Jacek, Wielgusz Józef, Kiełbasa Józef, Bąk Jędrzej, Wielgusz Maciej, Starzyk Maciej, Wielgusz Kazimierz, Wiatr Paweł, Kiełbasa Antoni, Starzyk Maciej przetacznik. W Krzyżu tkaczem był Krawczyk Wojciech. W Żdżarach było dwóch tkaczy: Drzak Jakob i Tryba Wojciech, kowal żelaza Tollak Paweł oraz krawiec Drwal Krzysztof. W Pogórzu był tkacz Kos Stanisław. W Skrzyszowie mieszkało sporo szewców: Kołodziej Kazimierz, Kulesza Wojciech, Chwistek Jędrzej, Maź Stanisław, Grot Jędrzej, Cichoń Michał, Udroń Wojciech, Mardak Jakob, i Bednarz Majcher, kowalami żelaza Zemła Marcin, Baruch Jan oraz Jędrzej Żurowski, garncarzami Kiwior Sebastian, Mazgay Michał i Gawron Sebastian, garbarz Sępek Wojciech oraz tkacze: Chwistek Urban, Świnionoga Mikołaj, Peca Marcin, Książek Józef, Baruch Antoni, Kilian Wawrzyniec, Las Tomasz Pęcak Krzysztof, Czarnik Jan, Łabno Kacper, Zaiąc Józef, Zaiąc Piotr, Czarnik Jakob, Burdała Jan oraz Łabno Stanisław. W Zawadzie tkaczami byli: Bielas Paweł, Siedlik Jakob, Stępek Mikołaj, Śliwiński Maciej, Piska Jędrzej, Mechla Jerzy, Stasior Paweł, Marchwica Marcin oraz Srebro Antoni, kowalem żelaza był Łabno Jakub, a garncarzem Borowicz Stanisław. W Białej tkaczem był Bułat Jan, a w Kumorowie krawcami Suda Tomasz i Matlik Paweł oraz miotlarzem Zaręba Jędrzej. W Wałkach tkaczami byli Pękala Wojciech, Wroński Kazimierz i Kaleta Jacek, kowalem żelaza Stach Szymon, szewcami: Kaleta Sebastian, Kaleta Jakob i Wroński Antoni, a bednarzami Zaucha Jan i Zaucha Wawrzyniec. W Jodłówce kowalami żelaza byli Zaucha Jan i Masło Tomasz, tkaczem Masło Marcin, a garbarzem Wroński Franciszek. W Woli Rzędzińskiej także sporo tkaczy: Rynkal Bartłomiej, Rynkal Jakob, Sitko Wojciech, Kozioł Błażej, Mazur Jędrzej, Rynkal Stanisław, Olszówka Szymon, Bryk Piotr, Mazur Wojciech, Smagała Augustyn, Sitko Wojciech, Olszówka Józef, Papuga Wojciech, Szepielak Maciej, Giemza Stanisław, Cichoń Kazimierz, Pękala Jakób, Duda Mateusz i Cichoń Stanisław, bednarzami Pękala Stanisław i Zaucha Jakob, kowalami żelaza: Kałucki Wojciech, Guś Franciszek, Kozioł Jan i Kozioł Kazimierz, stelmachami Kałucki Krzysztof i Paw Tomasz oraz krawiec Stachura Gaweł. W Starym Rzędzinie tkaczami byli: Kasperczyk Sebastian, Maś Józef, Mierzwa Michał, Świnionoga Gaweł, Mardak Kazimierz, Buczek Sebastian, Liszka Jan oraz Buczek Maciej, wybielaczami tkanin: Mikuła Jan, Burda Wawrzyniec, Potępa Jakob, Ryśkowa wdowa, Pierzchała Michał, Kołodziej Józef, Kruczek Stanisław, Starostka Paweł, Mardak Błażej, Laska Jedrzej, Rusin Mateusz, Rydz Jędrzej oraz Maś Józef, kowalem żelaza był Potępa Jakob, a krawcami Burda Franciszek i Kozioł Łukasz, szewcami Kornaś Jędrzej i Kozioł Grzegorz, stelmachem od części żelaznych Kołodziej Józef, stelmachem od części drewnianych Starostka Marcin, wybielaczami płócien: Maślonka Jakob, Laska Jędrzej, Rusin Mateusz, Kruczek Stanisław i Rysiek Gaweł oraz rzezakiem bydła był Błażejowski Józef. W Łękawicy kowalami żelaza byli Wolski Franciszek i Mianowski Marcin, tkaczami: Żurowski Bartłomiej, Matug Marcin i Matug Walenty, szewcem Budzik Ignacy, krawcem Jamrok Jan oraz bednarzem był Buczyński Marcin. W Szynwałdzie szewcem i garbarzem był Stasior Jan, oraz tkaczami: Stańczyk Paweł, Zegarek Jakob, Klusek Sebastian, Miś Jakob, Pozdziocha Stanisław, Dziwrawice Stanisław, Plebanek Walenty, Pozdziocha Jan i Mis Bartłomiej.

Źródło:
ANK oddział Wawel

Pierwsza publikacja: 14 lipiec 2018