Szkoła Powszechna w Rzędzine, czyli obecna Szkoła Podstawowa nr 9 w Tarnowie

Materiały zgromadzone w archiwach szkół są doskonałym źródłem wiedzy genealogicznej. Dowiadujemy się z nich jakim uczniem był nasz antenat. Czy był pilny w nauce, a może miał wyniki celujące? Może był hultajem albo stanowił wzór dobrego wychowania. Takich informacji może dostarczyć nam analiza źródeł zachowanych w archiwach szkół.

Szkoła Powszechna w Rzędzinie

Szkoła Powszechna w Rzędzinie rozpoczęła swoją działalność w 1858 roku. W pierwszych latach uczono w szkole : czytania, pisania, religii, rachunków, geografii i śpiewu. Przez kilka lat nauczono także języka niemieckiego, jednak na żądanie rodziców zaniechano tych lekcji. W 1871 roku wprowadzono naukę rysunku. W 1915 roku budynek szkoły zajęli Rosjanie, w 1939 Niemcy. 

Mimo tych zdarzeń udało się do dnia dzisiejszego zachować archiwum szkoły praktycznie w całości. Archiwum to jest skarbnicą wiedzy o naszych przodkach. Przechowywane jest w AP oddział w Tarnowie. Interesujące są dokumenty kryjące się pod sygnaturą 33/511/4-8. Są to metryki szkolne. Dowiemy się z nich jakie oceny mieli nas przodkowie w I i II półroczu roku szkolnego. Udało mi się skompletować dokumenty pełnego cyklu nauki 6-7 klas Szkoły Powszechnej mojego pradziadka, prababci, babci, dziadka, a nawet wybrane metryczki młodszego rodzeństwa mojej praprababci. Metryki ocen pochodzą z lat 1884-1949.

Metryka szkolna pradziadka. Źródło: AP w Tarnowie

Oprócz ocen metryczki wnoszą także inną wiedzę. Poznajemy datę i miejsce urodzenia ucznia, imię i nazwisko rodzica/opiekuna, stan (zawód), miejsce zamieszkania (w późniejszych metrykach adres zamieszkania), wyznawaną religię i obrządek. Wiedza ta jest dostateczna, aby być pewnym, że trafiliśmy na metryczkę ocen naszego przodka, a nie innego Jana Nowaka.
W roku szkolnym 1933/34 metryczki zmieniły swój wygląd. Zaczęto wpisywać dane obojga rodziców, czas nauki podzielono na cztery okresy (po dwa na jedno półrocze), pojawiła się rubryka: motywy ocen niedostatecznych i uwagi. Najczęściej uczeń był nieklasyfikowany z powodu nieobecności przez długotrwałą chorobę. Powodowało to braki w wiedzy, co skutkowało oceną niedostateczną. W roku szkolnym 1941/42 rubryki w metryczkach przetłumaczono na język niemiecki (stan ten utrzymał się do końca II WŚ)
Informacje o tym, które szkoły tarnowskie zachowały swoje bogate archiwa znajdziecie w bazie SEZAM. Wystarczy wpisać szkoła i tarnowie - otrzymamy w odpowiedzi kilkadziesiąt zespołów akt.

Polecam archiwa szkolne jako wspaniały sposób na uzupełnienie naszej wiedzy o antenatach. Interesujące są także monografie szkół oraz kroniki.

Źródła:
Archiwum Państwowe oddział w Tarnowie
http://sp9tarnow.pl/index.php/nasza-szkola/historia-szkoly


Pierwsza publikacja: 9 września 2016