Kolonia Pławo - kolejne miejsce zamieszkania rodziny Welsing

Postacie przodków kolonistów towarzyszą mi od początków zbierania informacji o historii rodziny. Moja Mama po mieczu pochodzi z Wenców, a jej praprababka po kądzieli z Welsingów. Dokładniejsze badania rodu Wenz przede mną - zatrzymałam się na ostatnich latach XVIII wieku. Nazwisko Welsing mogę wstępnie podsumować, gdyż  z historii tego rodu w Galicji niewiele pozostało do odkrycia.

Wyboista droga rodziny do kolonii Pławo

Jak już pisałam w kilku powiązanych z tematem postach mój przodek Jan Piotr Welsing (*1733) postanowił szukać lepszego losu poza rodzinną wioską Volxheim (Nadrenia-Palatyn, Niemcy). Wraz z żoną Anną Małgorzatą z Sandlerów i piątką dzieci: Marią Klarą (*1769), Janem Teodorem (*1774), Bartłomiejem (*1774), Janem Fryderykiem (*1776) i Wilhelmem (*1779) wyruszyli do Wiednia.

Lista kolonistów z koloni Jeżów. Źródło:
Schneider L. Das Kolonisationswerk Josefs II. in Galizien

Tam skierowano ich do nowego miejsca zamieszkania - kolonii Jeżowe koło Niska. Niestety był to pechowy wybór: „W dwóch przypadkach próbowano osiedlić Niemców na gorszych glebach (Jata, Jeżowe), ale później 10 rodzin przeniesiono na inny teren, na lepsze gleby.” oraz „Osiedlonych w 2 wymienionych miejscowościach 10 rodzin niemiecki nie mogło się utrzymać ze względu na liczne karczowiska, przeniesiono je do innych dóbr kameralnych, tutaj zaś sprowadzić należy osadników krajowych (National Ansiedler)”. Z jednej strony wiadomość ta mnie ucieszyła, gdyż nie przetrwały metryki z kolonii Jeżowe, a z drugiej przyszło mi szukać miejsca gdzie możliwe, że przeniesiono „moich” osadników. Moje badania tej gałęzi trochę już trwały i wiedziałam, że powinnam poszukać w koloniach w pobliżu Mielca. Informacje z innych metryk m. in. Kosocice (parafia Kraków), parafia Stara Jastrząbka sygnalizowały, że pewne wydarzenia metrykalne miały miejsce w koloni Pławo. Pławo to katolicka kolonia należąca do parafii w Borowej (później w Rzędzianowicach) z pocztą w Czerminie. Pierwszymi kolonistami w Pławie w 1783 roku byli: Grzegorz i Katarzyna Szyffner oraz Wacław i Katarzyna Lechel. „Z roku 1786 pochodzi wiadomość, iż osadnicy w liczbie 44 rodzin objęli 474 morgi ziemi w Pławie. Według zachowanych przekazów ustnych koloniści sprowadzeni zostali z Bawarii, Szwabii i Lotaryngii. Byli to przeważnie młodzi ludzie, którzy swój skromny dobytek przywieźli wozami zaprzężonymi końmi. Przybyli do Pława jak pielgrzymi wioząc ze sobą duży krzyż i figurę Matki Boskiej. Wyznawali religię katolicką, stąd bardzo szybko włączeni zostali do parafii borowskiej. W księgach metrykalnych określano ich jako mieszkańców Nowego Pława. Z dokumentów tych wynika, że osadnicy mieli swojego kapelana ks. Michała Grünerta, który w 1814 r. zmarł w wieku 75 lat. Po przydzieleniu działek (ok. 10 mórg dla jednej rodziny) osadnicy rozpoczęli budowę domów. Ręczne formowali cegłę z gliny, suszyli na słońcu i z niej stawiali domy zakończonym dwuspadowym dachem, pokrytym słomianą strzechą. Wszystkie domy miały jednakowe rozmiary i identyczne pomieszczenia, tj. trzy izby, kuchnię i komorę, z której było wyjście po schodach na strych, Wszystkie domy mieszkalne były zwrócone głównym wejściem na południe, a szczytem do drogi. Taki układ zabudowań przypominał swym wyglądem ulicę w mieście. Wzdłuż ulicy posadzono drzewa owocowe, przeważnie grusze. Płytkie rowy wyłożone kamieniami były zawsze wyczyszczone z zarośniętej trawy. Przed każdym domem od strony drogi była ławka, na której przesiadywali przeważnie starsi mieszkańcy wsi. Obok budynków mieszkalnych stawiano obory, a nieco dalej stodoły. Budynki inwentarskie wykonane były z drewna i pokryte strzechą. Tuż za budynkami gospodarczymi rozciągały się pola uprawne w kształcie pasów. W środku wsi wybudowano kapliczkę, w której umieszczona przywieziony krzyż i figurkę. Nad kapliczką w przeźroczu zwieńczonym dwuspadowym dachem zawieszono dzwon. Pochodzi on z drugiej połowy XVII wieku, lecz nie wiadomo w jakich okolicznościach znalazł się w posiadaniu mieszkańców wsi.”

Rodzina Welsing w księgach metrykalnych kolonii Pławo

Welsingowie z Jeżowa do Pława przybyli w 1784 lub 1785 roku. W księgach metrykalnych pojawiają się od 1785 roku.

Z księgi małżeństw Pławo, parafia Borowa:

1785-11-6 Nr domu 36: Michał Weltzing 23 lata, kawaler oo Magdalena Szreder 30 lat, wdowa. Świadkowie: Mikołaj Hipp i Marcin Geſsin
1787-2-11 Nr domu 59: Krzysztof Schozer 26 lat, wdowiec oo Klara Weltzingin 18 lat, panna. Świadkowie: Jan Kahl i Marcin Spring

Z księgi urodzonych Pławo, parafia Borowa:

1785-12-15 Nr domu 60: Katarzyna córka Jana Welcing i Elżbiety Welcingin. Chrzestni: Jan Trajczer i Katarzyna Zeiner z Tuszowa
1786-10-13 Nr domu 6: Jan syn Michała Welzing i Magdaleny Walti. Chrzestni: Jan Kahl i Dorota Kahlin
1787-8-19 Nr domu 15: Maria Elżbieta Weltzingin córka Jana Weltzing i Elżbiety. Chrzestni: Stefan Benroth z żoną Elżbietą
1788-11-13 Nr domu 59: Krzysztof syn Krzysztofa Szieyser  i Klary Welcink. Chrzestni: Krzysztof Szredr i Krystyna Szredrin

W metrykach zgonów w latach 1780-1789 nie zanotowano nazwiska Welsing lub zbliżonego. Księgi metrykalne urodzeń, ślubów i zgonów z lat 1790-1810 nie zachowały się. Braki w metrykach nie pozwolą na zdobycie aktu urodzenia mojego 5xpradziadka Adama Welsing. Nie dowiem się także, który z synów Piotra Welsing  był ojcem Adama. Moja gałąź wygląda następująco:

Fragment wywodu przodków dla gałązki rodziny Welsing

Moja 4xprababka Marianna Welsing urodziła się ok. 1808 roku w Lublinie. Brak jej aktu urodzenia w księgach parafi lubelskich, a przybliżoną datę wyliczyłam na podstawie dwóch aktów małżeństwa i aktu zgonu (urodzona pomiędzy 1807-1809). Według tej informacji jej ojciec Adam Welsing musiał urodzić się w 1790 roku, ewentualnie 1-2 lata później. Jeśli Marianna urodziła się w Lublinie, jego akt małżeństwa z Teresą Kluser niekoniecznie był zarejestrowany w Pławie. Marianna prawdopodobnie była pierwszym dzieckiem tej pary. Nie wiem, czy uda mi się odpowiedzieć na pytanie kto był ojcem Adama Welsing. Z wcześniejszych i późniejszych metryk można ustalić następujące związki męskich przedstawicieli rodziny:
1. Michał Welsing + Magdalena Walti (?) 1 voto Szreder
2. Jan Welsing + Elżbieta (+1815)
3. Bartłomiej Welsing + Anna Schaser
4. Jan Welsing + Katarzyna Borg (Borgmin, Bargo, Borgo)
5. Wilhelm Welsing + 1. Elżbieta 2. Anna Schmieling (Schmelrog)
Ze zgromadzonych danych wynika, że wszyscy synowie Jana Piotra bardzo wcześnie zawarli związki małżeńskie - w wieku 17-18 lat. Zapewne ich lata urodzenia zostały odpowiednio zawyżone w metrykach małżeństwa. Pojawia się Michał Welsing, a według Familienbuch der Volxheimer Katholiken von 1699-1798 Jan Piotr i Maria Małgorzata Welsingowie nie mieli dziecka o tym imieniu. Jednocześnie dodając Michała zgadza się liczba członków rodziny, którzy przybyli do Jeżowa w 1783 roku - łącznie 8 osób.
Następnym problemem widocznym w metrykach jest błędny, praktycznie za każdym razem inny zapis nazwisk kolonistów. Można zauważyć dziwną praktykę dodawania do nazwiska żony lub córki przyrostka in. Przykładowo małżonkowie Jan Welcing i Elżbieta Welcingin, małżonkowie Henryk Chror i Elżbieta Chrorin, Barbara Elmerin, Magdalena Schoserin itd.
20 luka w aktach metrykalnych jest sporym problemem, jednak dzieci Welsingów, które urodziły się w latach 1790-1810 opuściły kolonię Pławo. Zawierali związki małżeńskie po ok. 1818 roku, a w metrykach urodzin po 1820 roku prawie zawsze można spotkać nazwiska dziadków. Budzi to moją nadzieję, że w przyszłości uda się uzupełnić utracone dane z metryk 1790-1810.

Zapraszam do lektury innych postów powiązanych z rodziną Welsing:

Rodzina Welsing moim genealogicznym „węzłem gordyjskim” - część 1 - Marianna z domu Welsing
Rodzina Welsing moim genealogicznym „węzłem gordyjskim” - część 2 - Welsingowie w XVIII i XIX-wiecznej Galicji

Rodzina Welsing moim genealogicznym „węzłem gordyjskim” - część 3 - zabór rosyjski

Droga niemieckiego kolonisty do Galicji - kolonizacja Marii Teresy i Józefa II

Volxheim w Nadrenii-Palatynacie, Niemcy

Józef Welsing - potomek kolonistów i powstaniec

Źródła:
Familienbuch der Volxheimer Katholiken von 1699-1798

Piórek M.: Z dziejów kolonii niemieckiej w Puszczy Sandomierskiej,
Lepucki H. Działalność kolonizacyjna Marii Teresy i Józefa II w Galicji 1772-1790,
Schneider L. Das Kolonisationswerk Josefs II. in Galizien,

http://dir.icm.edu.pl/Slownik_geograficzny/Tom_VIII/280

http://ugborowa.pl/content/view/76/49/

Pierwsza publikacja: 16 wrzesień 2017