Ponownie o rodzinie S(z)ponder z Rzędzina

W połowie 2017 roku umieściłam na blogu artykuł dotyczący rodziny S(z)ponder. Jest to rodowe nazwisko mojej 4xprababki po kądzieli pochodzącej ze wsi Rzędzin, obecnie dzielnicy miasta Tarnowa. S(z)ponderów na terenie parafii Tarnów-Katedra było niewielu, dlatego podejrzewałam, że nie znajdę dalszych przodków niż moi 6xpradziadkowie. Na szczęście myliłam się i mogę przedstawić aktualny stan badań tej gałęzi mojej rodziny.

Krótkie przypomnienie i uzupełnienie danych

Moja 4xprababka Marianna Starostka z domu S(z)ponder (*1824 +1869) była córką Józefa Sponder (*1799 +1876) i Franciszki (*1796 +1870) z domu Babka. W 1844 roku poślubiła mojego 4xpradziadka Jakuba Starostkę (*1823 +1900). Para była rodzicami: mojej 3xprababki Reginy (*1846 oo Jakub Januś), Marianny (*+1849), Anny (*1851 oo Antoni Grzywna), Jana (*1854), Józefa (*1857 oo Marianna Nędza), Julii (*1859 +1873), Michała (*1861), Franciszka (*1864 +1876) oraz Pawła (*1868).

Potomkowie 4xpradziadków Jakuba i Reginy Starostka

4xprababka Marianna Starostka zmarła w 1869 roku. Przyczyną śmierci była "słabość serca". Co ciekawe w tym przypadku można połączyć przyczynę śmierci Marianny z chorobą serca jej potomków. W mojej linii kolejne osoby z tej rodziny miały problemy z sercem, nie pomijając żadnego pokolenia, aż do mojej siostry. Genealogia łączy się z medycyną, co jest świetnym przykładem jej praktycznego zastosowania.
Wracając do nazwiska S(z)ponder kolejno odnalazłam metryki dotyczące rodziców Marianny. 5xpradziadkowie pobrali się w Rzędzinie w 1822 roku. W domu nr 8 kolejno przychodziły na świat ich dzieci: moja 4xprababka Marianna (*1824 +1869 oo Jakub Starostka), Franciszek Serafin (*1825 oo 1. Agnieszka Starzyk, 2. Marianna Osika), Regina (*+1828), Katarzyna (*1831), Anna (*1835) oraz Tomasz (*1838).

Potomkowie 5xpradziadków Józefa i Franciszki S(z)ponder

5xpradziadek Józef S(z)ponder był synem Antoniego S(z)ponder i Franciszki z domu Dębskiej. To właśnie na 6xpradziadkach zakończyłam wpis dotyczący rodziny. Miałam problem z odnalezieniem ich aktu małżeństwa.

6xpradziadkowie i dalsze pokolenia rodziny S(z)ponder

4 stycznia 1789 roku w parafii Tarnów-Katedra wygłoszono trzecią zapowiedź przed ślubem moich 6xpradziadków: C. Antoni Szponder młd z Rzędzina Franciszka Dembszczonka panna z Pogwizdowa. We wrześniu 1790 roku w domu nr 8 w Rzędzinie rodzi się pierwszy potomek antenatów. Czyli związek małżeński musiał zostać zawarty w 1789 po stosownych zapowiedziach. Nie mogłam jednak znaleźć ich aktu ślubu. Nie ma wątpliwości, że związek został zawarty. Możliwe, że szukając przeoczyłam ten akt lub nie został on wpisany do ksiąg parafialnych lub przy spisywaniu kopii pominięto go przypadkowo. Innego wyjaśnienia tej sytuacji nie widzę. W każdym razie antenaci zostają rodzicami ośmiu synów i jednej córki: Michała (*1790 +1798), Agaty (*1793 +1798), Antoniego (*1796 +1798), mojego 5xpradziadka Józefa (*1799 +1876), Macieja (*1802 +1862), Jana (*1804 +1805), Walentego (*+1806), Ignacego (*1807 oo Agata Okrzesa) oraz Szymona (*1811 oo Anna Bednarz).

Potomkowie 6xpradziadków Antoniego i Franciszki S(z)ponder

Z całej gromadki pociech tylko Józef, Ignacy i Szymon założyli rodziny. We wszystkich aktach urodzenia nazwisko wpisywano w formie Sponder, zaś nazwisko matki Dembska lub Dębska. 6xpradziadek zmarł w 1835 roku w wieku 75 lat, urodził się więc ok. 1760 roku. Na terenie parafii Tarnów-Katedra urodził się tylko jeden chłopiec o tym imieniu i nazwisku. W Krzyżu (obecnie dzielnicy Tarnowa) w 1764 roku urodził się Antoni syn Mikołaja Szpader i Antoniny Szaronionki (Szaron, Saron). Rodzicami chrzestnymi chłopca byli Józef Szpader i Justyna Matray panna oboje z Krzyża. Nazwisko znowu zapisywano inaczej Szpader lub Szpąder. 7xpradziadkowie w Krzyżu byli rodzicami: Pawła (*1761), Reginy (*1762) oraz Antoniego (*1764). Więcej dzieci w księgach nie znalazłam, wydaje mi się, że Antonina zmarła w latach 60 XVIII wieku. Mikołaj zmarł w Rzędzinie w domu nr 8 w 1802 roku, a w 1801 roku pod tym samym adresem zmarła jego żona Regina. 7xpradziadek urodził się w 1741 roku w Rzędzinie: Mikołaj syn Mikołaja i Franciszki Spąnder. W Rzędzinie Mikołaj i Katarzyna Spąder byli rodzicami Elżbiety (*1733). Następnie odnalazłam akty urodzenia dotyczące potomków Mikołaja i Franciszki Sponder (Spąnder) z Rzędzina: Regina (*1740), Mikołaj (*1741) i Kunegunda (*1748). Gałąź przodków z tej linii prezentuje się w moim wywodzie następująco:

Wywód przodków noszących nazwisko S(z)ponder

8xpradziadek Mikołaj urodził się przed 1700 rokiem. W najstarszym zachowanym inwentarzu z Rzędzina z 1710 roku odnalazłam kmiecia Pawła Szpąnder. Najprawdopodobniej jest to ojciec Mikołaja, czyli możliwe, że Paweł jest moim 9xpradziadkiem.

Szponder seu Kamiński

Podczas ostatniej wizyty w AD zajmowałam się inną gałęzią mojej rodziny. Skupiłam się na najstarszych księgach metrykalnych z parafii Skrzyszów. Oprócz Skrzyszowa zawiera ona metryki z następujących wsi: Wola Rzędzińska, Wałki, Jodłówka, Granice (możliwe że obecna Granica część Łękawki), Pogórska Wola, Wielkie Pole (obecnie część Pogórskiej Woli) oraz Pogórze. W Woli Rzędzińskiej również występowało nazwisko Szponder. Nic dziwnego, w końcu Rzędzin i Wola Rzędzińska były dwuwioskowym folwarkiem. W starszych księgach Rzędzin nazywano Stary Rzędzin, w odróżnieniu od powstałej ponad 200 lat później Rzędzińskiej Woli. W każdym razie znalazłam w tych księgach zapis Szponder seu Kamiński, czyli Szponder lub/albo Kamiński. Oznacza to, że Szponderowie byli znani także pod nazwiskiem Kamiński. Tylko co było wcześniej? Czy wszystkie linie używały zamiennie tych nazwisk, czy tylko jedna konkretna? Informacja była dla mnie kompletnym zaskoczeniem, gdyż po prostu nie spotkałam się w 2 połowie XVIII wieku, ani w XIX wieku z takim zapisem. Dlatego, też nie zbierałam aktów odnośnie Kamińskich, a takowe na pewno się pojawiały. W notatkach mam tylko jeden dość obiecujący zapis, który spisałam ze względu na nazwisko Sekura, które dotyczy moich przodków z innej linii. W Krzyżu w 1767 roku związek małżeński zawarli wdowcy Mikołaj Kamiński i Regina Sekurzonka. Świadkami byli: Bartłomiej Działo i Jakub Szpąder oboje z Krzyża oraz Piotr Szpąder z Woli Rzędzińskiej. Akt idealnie wpasowywałby się w mojego 7xpradziadka! Jak wyżej napisałam jego druga żona miała na imię Regina. Pewne jest, że muszę zbadać także Kamińskich i sprawdzić jak ich akty korelują z metrykami Szponderów. Może wyjaśni się dlaczego znalazłam tak mało aktów dotyczących potomków 7 i 8xpradziadków. Na Kamińskich zwracałam uwagę przez przypadek. Moja praprababka w 1918 roku odkupiła od Kamińskich dom i ziemię w Rzędzinie. Stąd widząc nazwisko w metrykach zawsze myślałam o tym fakcie, czy to ta rodzina. Niestety nie zapisywałam sobie tych aktów, przez co jeszcze raz będę musiała przeglądnąć księgi, które już przewertowałam dwa razy :( Poczekam jeszcze jakiś czas z kolejnym przeglądaniem ksiąg urodzeń z lat 1700-1750. Już uzbierało mi się kilka nazwisk, na które wcześniej nie zwracałam uwagi jak Janora, Nakończy, Wroński. Teraz dorzucam nazwisko Kamiński i zobaczę co jeszcze się uzbiera w przyszłym roku. A, że uzbiera to wiem na pewno. Taki już urok genealogii :)


Źródła:
Księgi metrykalne parafii Tarnów-Katedra
Księgi metrykalne parafii Skrzyszów