Hebdowie z Łęk

Kolejną z parafii, w której mieszkali moi przodkowie były Łęki. Łęki podzielono w XVII wieku na dwie części: Łęki Górne i Łęki Dolne. Gałąź ojczysta przodków mojej praprababci Agnieszki Starzec z domu Hebda wywodzi się z Łęk Dolnych, a macierzysta z Łęk Górnych. Obie wsie przynależały do parafii Św. Bartłomieja w  Łękach Górnych.

Parafia i własność ziemska w Łękach

Łęki Górne i Dolne to niewielkie miejscowości leżące w odległości ok. 20 km od Tarnowa. Łęki Górne i Dolne przylegają do siebie i obecnie graniczą z: Machową, Podlesiem, Szynwałdem, Zwiernikiem i miastem Pilznem. Przez wsie przepływa rzeka Dulcza, która jest jednym z dopływów rzeki Wisłoki. 

Łęki Górne i Dole obecnie na mapie. Żródło: google maps

Łęki założono prawdopodobnie już w XIII wieku, a jako wieś rycerska na prawie magdeburskim istniały już w 1 połowie XIV wieku. Nie są znani pierwsi właściciele, są jednak wzmianki w źródłach pisanych o pierwszej parafii we wsi. Kościół parafialny został lokowany w Łękach na przełomie XIII/XIV wieku. Obecny kościół p.w. Św. Bartłomieja został wybudowany w 2 połowie XV wieku, kiedy to właścicielami Łęk był ród Małogórskich. Przy kościele w 2 połowie XVI wieku rozpoczęła działalność szkoła parafialna. Właściciele Łęk zmieniali się bardzo często, a ich własność stanowiła zwykle tylko wydzielona część wsi. W XVI wieku wieś była własnością rodziny Tarłów herbu Topór i rodziny Łęckich herbu Łęk. Tarłowie wybudowali w 1586 roku w Łękach dwór (inne źródła podają, że dwór wybudowali Lubienieccy), który stał się siedzibą gminy Braci Polskich (arian) w tym regionie. W budynku funkcjonowała ariańska kaplica, drukarnia i biblioteka. Od 1638 rok w dokumentach zaczęto używać odnośnie wsi nazw: Łęki Górne i Łęki Dolne. W XVII i XVIII wieku prowadzono w Łękach Górnych szpital dla ubogich, który został ufundowany przez Wojciecha Romera. Romerowie byli właścicielami części Łęk Górnych w XVII wieku. Kolejnymi znaczącymi właścicielami fragmentów wsi była rodzina Lubienieckich. Z fundacji Katarzyny z Lubienieckich Łętowskiej w XVII wieku kościółek przebudowano dodając m. in. murowaną zakrystię.

Kościółek p.w. Św. Bartłomieja w Łękach Górnych.
Źródło: http://sad.podkarpackie.travel/trasa-viii-jasielsko-debicko-ropczycka---leki-gorne

Wnętrze kościoła p.w. Św. Bartłomieja w Łękach Górnych.
Źródło: Fot. Małgorzata Draganik

W drugiej połowie XVIII wieku część Łęk Dolnych należała do rodziny Rylskich herbu Ostoja, a końcem XVIII i w XIX stuleciu do rodu Bobrownickich. Za Bobrownickich w początkach XIX wieku w Łękach uprawiano len i było wiele warsztatów tkackich. Jeden z folwarków w granicach Łęk Dolnych w części zwanej Wygodą w 1 połowie XIX wieku należał do Lubienieckich, a później do pilzneńskich karmelitów. W skład folwarku wchodził drewniano-murowany budynek, park krajobrazowy z stawem oraz browar. Posiadłość w Łękach Górnych w 1 połowie XIX wieku należała do Bobrowskich, a po przeprowadzonym na terenach  Galicji uwłaszczeniu obszar dworski został w większości sprzedany. Końcem XIX wieku dwór i folwark należały do Brzozowskich, a później do ostatnich właścicieli - rodziny Artwińskich. 

Przodkowie z rodziny Hebda

Nazwisko Hebda w XVIII i XIX wieku zapisywano na dwa sposoby: Hebda i Chebda. Jest to niewielka różnica w zapisie, zrzucam ją na karb zmian zachodzących w języku pisanym lub może pleban próbował w ten sposób odróżnić różne gałęzie rodu od siebie. Po raz pierwszy zetknęłam się z tym nazwiskiem czytając metrykę urodzenia mojego pradziadka Pawła. Jego matka, a moja praprababka Agnieszka Hebda nie pochodziła z parafii Jastrząbka Stara (obecnie Stara Jastrząbka), gdzie w 1894 roku zawarła związek małżeński z prapradziadkiem Andrzejem. Rodzina Hebdów przeniosła się w tamte strony końcem lat 80 XIX wieku - wtedy nazwisko zaczęło pojawiać się w metrykach parafii Jastrząbka Stara. Agnieszka urodziła się w 1872 roku w omówionych wyżej Łękach Dolnych przynależnych do parafii w Łękach Górnych. Tam też rodziło się jej rodzeństwo i zmarła jej matka Katarzyna z Jurków.

Wywód przodków po mieczu Agnieszki Starzec z domu Hebda

W 1882 roku ojciec Agnieszki, a mój praprapradziadek Józef Hebda zawarł drugi związek małżeński z panną Agatą Wadas, a później rodzina przeniosła się do Jastrząbki Starej. Kolejnym antenatem z Łęk Dolnych w linii rodziny Hebda był Gaspar (Kacper). Niestety nie żył on długo, nie osiągnął nawet 50 roku życia. Wdowa po nim praprapraprababka Katarzyna z Bąków/Bączków poślubiła w 1862 roku wdowca Jakuba Jurka, który był wujkiem jej synowej - Katarzyny z Jurków. Praprapraprapradziadek Jakub Hebda w 1802 roku poślubił moją antenatkę Katarzynę z Matyjów, a następnie w 1835 roku Mariannę z Czerneckich. Jego ojcem i zarazem najstarszym znalezionym przeze mnie antenatem w tej linii jest Marcin Hebda - mój 6xpradziadek. Jego małżonką była Katarzyna z Sosnowskich. Śmieszna sprawa z tymi Katarzynami. Wszystkie antenatki Agnieszki z linii po mieczu nosiły to imię. Z drugiej strony, to jedno z częściej pojawiających się imion w aktach metrykalnych, więc zbieżność ta nie specjalnie może kogoś zdziwić. Dalszy wywód to moje spekulacje, gdyż najstarsze metryki urodzenia rozpoczynają się w 1778 roku. Nie mogę dopisać kolejnego antenata - 7xpradziadka z niczym nie zmąconą pewnością, co do jego tożsamości. Inni moi antenaci z parafii w Łękach Górnych nosili nazwiska: Janas, Kotlarz, Modelski, Paprocki, Podraza. Moi przodkowie opuścili Łęki ponad 130 lat temu, jednak ich nazwiska są dalej obecne wśród rodzin mieszkających współcześnie w Łękach.

Zapraszam na lekturę innych wpisów powiązanych z parafią Łęki i nazwiskiem Hebda:
Przodkowie rodem ze wsi Żdżary
A jednak Straszęcin!
Stara Jastrząbka i rodzina Starzec
Dostępność online indeksów oraz ksiąg metrykalnych z Tarnowa i okolicy

Źródła:

http://zofiababicz.republika.pl/Leki.html

http://dir.icm.edu.pl/Slownik_geograficzny/Tom_V/664

http://www.lekigorne.diecezja.tarnow.pl/historia/

http://edziennik.rzeszow.uw.gov.pl/WDU_R/2013/192/akt.pdf

Pierwsza publikacja: 25 marzec 2017