Jodłówka-Wałki - kolejna miejscowość z mojego wywodu przodków

Z wsią dzisiaj nazywaną Jodłówka-Wałki, leżącą na granicy województw małopolskiego i podkarpackiego są związane korzenie moich przodków po mieczu: prababki Anny Starzec z domu Bryg (*1918 +1967) i pradziadka Józefa Żmudy (*1900 +1967). Prababcię wspominałam już w poście dotyczącym rodziny Starzec, a o pradziadku pisałam we wpisach dotyczących rodziny Żmuda i kolejarzy. Dzisiaj więcej o ich rodzinnej wsi Jodłówce-Wałkach.

Parafia Jodłówka, Wałki → Jodłówka ad Wałki → Jodłówka-Wałki

Pośród lasów przy granicy wsi Wola Rzędzińska leżącej tuż przy przedmieściach Tarnowa wykarczowano teren, na którym założono wsie Jodłówka i Wałki. Gleba na tych terenach była kiepskiej jakości, głównie piaszczysta. Miejscowości Jodłówka i Wałki powstały dość niedawno, dopiero w 1 połowie XVIII wieku. Z zachowanych dokumentów wiadomo, że Jodłówka i Wałki były wsiami już w 1743 roku. Ich rozciągłość między lasami wymusiła podział przynależności mieszkańców do różnych parafii. I tak część Jodłówki była pod opieką parafii w Lisiej Górze, a druga część parafian z Jodłówki i Wałek uczęszczała do kościoła parafialnego w Skrzyszowie. 

Położenie wsi Jodłówka-Wałki. Źródło: Googlemaps

Do 1784 roku Lisia Góra i Skrzyszów były parafiami dekanatu tarnowskiego, a między latami 1784-1890/91 dekanatu pilzneńskiego. Po 1891 roku na powrót znalazły się w gronie parafii dekanatu tarnowskiego. Ze spisu ludności datowanego na lata powstania metryki józefińskej wiadomo, że Jodłówka i Wałki liczyły 568 mieszkańców (obecnie wieś zamieszkuje dwa razy tyle osób). Przez Wałki przebiegają tory kolei żelaznej Karola Ludwika wraz z stacją otwartą w 1856 roku. U początków wielkiej fali emigracji ludności do USA w latach 80 i 90 XIX wieku wsie były w czołówce miejscowości cyrkułu tarnowskiego, z których wyemigrowało najwięcej ludności. Początkiem XX wieku w dokumentach dotyczących wsi rozpoczęto używanie nazwy Jodłówka ad Wałki, później Jodłówka i Wałki, a w latach 70 przyjął się funkcjonujący do dziś zapis Jodłówka-Wałki. Co do stanu zachowania ksiąg metrykalnych myślę, że obejmuje on praktycznie cały okres od powstania wsi dla części wsi Jodłówka i od 2 połowy XVIII wieku dla Wałek. Dla części Jodłówki należącej do parafii Lisa Góra księgi: urodzeń zachowały się od 1724 roku (luka w latach 1742-1757 oraz część roczników wcześniejszych), małżeństw od 1730 roku, a zgonów od 1756 roku. Akta metrykalne drugiej część Jodłówki i Wałek znajdują się pośród spisów parafii Skrzyszów zachowanych dla kolejnych zdarzeń metrykalnych: urodzenia od 1760 roku, małżeństwa od 1752 roku i zgony od 1777 roku. W XIX wieku po erygowaniu parafii w Woli Rzędzińskiej mieszkańcy Jodłówki i Wałek weszli w grono jej parafian. Kopia księgi Woli Rzędzińskiej zawierająca wpisy metrykalne z końca XIX wieku i XX wieku jest jedną z najdziwniejszych ksiąg metrykalnych jakie widziałam. Jest to księga rachunkowa w języku niemieckim przerobiona na księgę metrykalną. Pierwsze wrażenie jest dość dziwne, ale nie stwarza to problemu w orientacji w zapisie metryk. Wpisów z Jodłówki i Wałek rocznie nie było za wiele np. śluby z lat 1890-1899 mieszczą się na jednej stronie księgi. Zwykle rocznikowo akty małżeństw i zgonów zajmują ok. 1 stronę, a akty urodzeń 1-2 kartki. Wpisy w księgach przegląda się szybko, nie ma problemu z rozrysowaniem, w krótkim czasie wywodu przodków.

Z jakich źródeł czerpać wiedzę o mieszkańcach Jodłówki-Wałek

Dobrym uzupełnieniem ksiąg metrykalnych są księgi hipoteczne powstałe w 2 połowie XIX wieku. Można z pomocą hipotek cofnąć się do czasów pańszczyźnianych. Moją uwagę przy przeglądaniu ksiąg hipotecznych zwróciła niewielka ilość nazwisk właścicieli danych parceli gruntowych. Zestawiając te księgi z nazwiskami z 1 połowy XIX wieku wygląda, że połowa moich antenatów nie posiadała ziemi w Wałkach, choć należała do grona jej parafian.

                      

Kolejnym doskonałym źródłem informacji o mieszkańcach jest książka meldunkowa Jodłówki-Wałek. Zawiera nie tylko spis mieszkańców wsi, ale także informacje dodatkowe np. datę i miejsce urodzenia, datę zamieszkania we wsi oraz wymeldowania, zawód, nr domu. Dodatkowo w księgach meldunkowych odnalazłam nr dowodu osobistego mojego prapradziadka, nr legitymacji kolejowej pradziadka. Data zameldowania mojej prababci odpowiadała dacie ślubu, czyli dodatkowa informacja dla nas. Polecam przeglądanie ksiąg meldunkowych, naprawdę warto do nich zaglądać. Trzecim źródłem informacji i wsi i parafii Jodłówka-Wałki jest publikacja ks. Tadeusza Wolaka. Zawiera zarys historyczny wsi i szereg statystyk sporządzonych na podstawie ksiąg metrykalnych. Książka wymienia m. in. nazwiska rodzin z Jodłówki i Wałek zamieszkałych w latach 1811-1815: Bujon, Bryg, Ciochoń, Cielocha, Cyza (Cyz, Czyza, Czyz), Cygan, Ciężadło, Derus, Drwal, Dziechciarz, Galus, Giemza, Jarosz, Kiełbasa, Kapustka, Fudyma, Kurek, Kalisz (Kalis, Kaliś), Kuta, Kozioł, Kutrzuba, Łakomy, Łabno, Lis, Maślanka, Malec, Masło, Małek, Marszałek, Marydz (Maridz), Michalik, Murtaś (Murdaś), Olszówka, Rosot, Rusin, Sobol, Sikora, Stach, Starzec, Stachura, Sikorski, Słowik, Smardz, Sysło, Wantuch, Wroński, Wencel, Wielgus, Tulicki, Taraska, Zaucha, Zdeb, Żmuda, Żeleźnik. Polecam także Waszej uwadze publikacje traktujące o parafii Lisia Góra lub Skrzyszów. Wszystkie przytoczone przeze mnie źródła dodatkowe wzbogacą naszą wiedzę o przodkach pochodzących z wsi Jodłówka-Wałki, a więc warto do nich zaglądnąć.

Nazwiska moich antenatów pochodzących z Jodłówki-Wałek: Bryg, Cyza, Derus, Drwal, Giemza, Kalita, Kapustka, Kiełbasa, Marszałek, Masło, Pękala, Smagacz, Stach, Witek, Wroński, Zaucha, Żmuda.

Zapraszam do lektury innych postów powiązanych z rodziną i parafią:

Rodzina Żmuda rodem z Wałek
Szkoła Zawodowa Głównych Warsztatów Kolei Wschodniej w Tarnowie 1940-1944
Z życia kolejarza, czyli o przodkach kolejarzach - część 2 - Józef Żmuda i Stanisław Wenz
I Wojna Światowa - służba wojskowa Tarnowian i okolicznych mieszkańców
Dziecię się rodzi, czyli pora wezwać akuszerkę

Źródła:

Wolak Tadeusz ks., Dzieje wsi i parafii Jodłówka-Wałki

http://dir.icm.edu.pl/Slownik_geograficzny/Tom_XII/929

http://dir.icm.edu.pl/Slownik_geograficzny/Tom_III/595

http://www.sp.jodlowka-walki.tarman.pl/system/application/views/zdjecia/miejscowosc.pdf 

http://walki.gminatarnow.pl/?page_id=26

Zdjęcia 2-4:
Protokół dochodzeń hipotecznych - AP Kraków oddział w Tarnowie

Pierwsza publikacja: 29 lipiec 2017