Śladami emigrantów za „Wielką Wodą”

Źródło: http://www.ancestry.com/

Podjęcie trudnej decyzji o emigracji zamorskiej pociągało za sobą kolejne przedsięwzięcia. Należało zgłosić się do władz powiatowych w celu uzyskania paszportu i posiadać gotówkę na dopełnienie formalności oraz podróż. Zebranie kapitału wiązało się z sprzedaniem mienia lub zapożyczeniem się rodziny. Gdy już posiadało się paszport i fundusze przed przyszłym emigrantem pozostała podróż do portu, z którego odpływał statek za „Wielką Wodę”. Szacunkowo 80% polskich wychodźców wypływało z niemieckich portów: Hamburga lub Bremy. Emigranci płynęli do amerykańskich portów w miastach: Nowy York, Boston, Filadelfia, Baltimore i Galveston. Jednym z emigrantów był brat mojej praprababci - Franciszek Saratowicz. Franciszek Antoni Saratowicz (*1889 +1961) był synem Antoniego i Marii z domu Bobka (Babka). Małżonkowie Saratowicz mieli 11 dzieci: 5 córek i 6 synów. Franciszek był najmłodszym dzieckiem. Na wychodźstwo do USA zdecydowało się troje jego starszych braci: Stanisław (em. 1903-1905 i 1909), Jan (em. przed 1907) i Józef (em. 1910). Możliwe, że emigracja starszego rodzeństwa wpłynęła na jego decyzję rozpoczęcia życia za oceanem, gdyż w 1905 roku został sierotą. Krótko opiszę jakie dokumenty dotyczące Franciszka udało mi się zgromadzić.

Manifesty statków

Niespełna 18-letni Franciszek wypłynął z Hamburga na statku SS Kaiserin Auguste Victoria 1 maja 1907 roku. Do portu w Nowym Yorku statek wpłynął 12 maja 1907 roku (na portalu libertyellisfoundation.org w manifeście statku data 11 maja 1907 jest zmieniona na 12 maja 1907, w dokumentach naturalizacji, także podano 12 maja 1907).

Z manifestu statku  dostępnego na portalu libertyellisfoundation.org odczytuję, że Franciszek był kawalerem, nie posiadał zawodu, umiał czytać i pisać, płynął do Chicago do brata Jana, sam zapłacił za podróż, miał przy sobie 17 dolarów, mierzył ok. 163 cm, oczy jego były koloru szarego, włosy brązowe, karnacja jasna. 12 maja 1907 stanął na amerykańskiej ziemi. Ostatnim etapem przed rozpoczęciem nowego życia była rejestracja emigrantów. Na Ellis Island przy wchodzeniu na ląd do ubrania przyczepiano numer wraz z nazwiskiem. Następnie odseparowywano kobiety od mężczyzn i kierowano ich do budynków na kontrolę zdrowotną. Sprawdzano każdego od stóp do głów. Osoby, które nie przeszły kontroli były odsyłane na statek. Była to wstępna kontrola, obserwacja ogólna pasażera (zdrowia mentalnego i fizycznego). W następnej kolejce sprawdzano bardziej szczegółowo  - osoby podejrzane o chorobę znakowane były kredą. Kolejno byłych pasażerów kierowano na pierwsze piętro do głównego punktu rejestracyjnego, gdzie stano w kilkugodzinnych kolejkach po papiery. Po dopełnieniu tych formalności rozpoczynało się życie emigranta w USA.

World War I Draft Registration Card

Kolejne informacje o dalszych losach Franciszka odczytałam z formularza rejestrującego mężczyzn w wieku poborowym tj. 18-45 lat z 1917/18 roku (World War I Draft Registration Card) . Zawarto w nim m.in. dane o tym, że Franciszek posługiwał się nazwiskiem i imieniem Sollet Frank. Dalej pozostał kawalerem, pracował jako kelner w Hotelu Brevoort. Z draftu wynika, że prosił o zwolnienie ze służby wojskowej ze względu na to, że pomaga finansowo matce i ojcu. W tym miejscu minął się z prawdą - jego rodzice nie żyli od 1905 roku. Był mężczyzną średniego wzrostu, oczy miał koloru niebieskiego (wcześniej zapisano szare), włosy brązowe. Nie był niepełnosprawny.

Źródło: https://familysearch.org/ark:/61903/1:1:K682-KLH

Licencja małżeńska i naturalizacja

Osoby stanu wolnego zawierały małżeństwa już na emigracji, tak też się stało w przypadku Franciszka. W 1919 Frank postanowił zawrzeć związek małżeński. Jego wybranką była Edith L. Nelson córka Franka Drummond i Charlotte Chalmers urodzona w Bangor w stanie Maine. Edith była 45-letnią rozwódką, Frank 30-letnim kawalerem (w akcie małżeństwa zapisano, że ma 35 lat). Para złożyła śluby małżeńskie w Santa Ana w stanie Kalifornia 5 sierpnia 1919 roku. Frank podał, że z zawodu jest mechanikiem, nie wymieniono danych jego pracodawcy.

Licencja małżeńska z 1919 roku https://familysearch.org/ark:/61903/1:1:K8DJ-RW7

17 czerwca 1920 roku Frank został obywatelem amerykańskim. Dokument naturalizacji został wydany po 13 latach od jego przybycia do Stanów Zjednoczonych.

Źródło: https://familysearch.org/ark:/61903/1:1:XKPS-LR9

W latach 20 i 30 para mieszkała w Los Angeles. Z relacji ustnej wiem, że Frank i Edith nie mieli dzieci. Frank miał 2 pasierbów z poprzedniego związku żony.

Źródło: https://familysearch.org/ark:/61903/1:1:VPFW-913

Edith Sollet zmarła 3 sierpnia 1943 roku w wieku 72 lat. Została pochowana na cmentarzu Pacific Crest Cemetary.

United States Census 

Co 10 lat w USA odbywały się spisy ludności. Dom po domu spisywano wszystkich mieszkańców. Na stronie familysearch.org dostępne są spisy do lat 40 XX wieku. Spisy te są doskonałym źródłem, z którego można czerpać wiedzę genealogiczną o rodzinie mieszkającej na terenie USA. Frank przybył do Stanów Zjednoczonych w 1907, powinien figurować w spisie z 1910 roku. Niestety nie znalazłam indeksu z nazwiskiem Saratowicz lub Sollet, który pasowałby do jego danych. Odnalazłam go w Cenzusie z 1920 i 1930 roku. 

Źródło: https://familysearch.org/ark:/61903/1:1:MH7H-CPB

Źródło: https://familysearch.org/ark:/61903/1:1:XCJT-CYM

Obok umieszczonej przeze mnie powyżej elektronicznej wersji danych, często w prawym górnym rogu można zobaczyć zdjęcie oryginału. Znajduje się tam np. informacja jaki zawód wykonuje dana osoba. Frank w 1920 był sprzedawcą w sklepie z konfekcją, a w 1930 w aptece (zapisano pharmacist, ale uważam, że należy tłumaczyć iż był sprzedawcą w aptece lub drogerii nie farmaceutą).

World War II Draft Registration Card oraz kolejny związek małżeński

W 1942 roku drugi raz wypełniał formularz poborowych. Z góry wiadome było, że nie zostanie zmobilizowany, miał już 52 lata. W karcie znalazł się jego adres, numer telefonu, data i miejsce urodzenia, wiek, kontakt do osoby, która zawsze zna jego adres, informacje o braku zatrudnienia i własnoręczny podpis.

Źródło: https://familysearch.org/ark:/61903/1:1:V4DW-SSN

W 1946 roku Frank ponownie się ożenił. Jego wybranką była 31-letnia panna Ruth E. Metzinger córka Freda i Caledoni Tasso urodzona w Luizjanie. 

Źródło: https://familysearch.org/ark:/61903/1:1:K8KZ-7P3

Para pobrała się 15 października 1946 roku w Los Angeles w Kalifornii. Frank prowadził w tym czasie własny interes (podobno była to plantacja fig). Ruth była z zawodu sekretarzem prawnym (legal secretary). 

Akt zgonu i miejsce wiecznego spoczynku

Franciszek Saratowicz alias Frank Sollet zmarł 5 grudnia 1961 roku w Los Angeles. Spoczął na cmentarzu Metairie Cemetery w Nowym Orleanie w Luizjanie w grobowcu Rodziny Metzinger.

Źródło: https://familysearch.org/ark:/61903/1:1:VPKJ-8C4

 

Ruth Metzinger Sollet przez wiele lat pozostawała wdową. Zmarła w wieku 103 lat 17 września 2012 roku. 

Zapraszam na lekturę innych postów powiązanych z tematem emigracji i nazwiskiem:
Emigracja tarnowskich włościan w XIX i początkiem XX wieku
Rodzina Janus na emigracji za „Wielką Wodą”
Stanisław Saratowicz - wędrówka za przodkiem młynarzem
„Żyją tak długo, jak długo inni pielęgnują pamięć o nich ...”

Przydatne zwroty (ang-pl):

list or manifest of alien passengers for the U.S. imigration officer at port of arrival - lista lub manifest pasażerów cudzoziemców sporządzona przez urzędnika imigracyjnego USA w porcie, do którego wpłynął statek
sailing from - płynie z...     arriving  at port of - wpływa do portu w...
name in full - pełne imię i nazwisko
age - wiek, years (yrs.) - lata, months (mon.) - miesiące
sex - płeć, male (M) - mężczyzna, female (F) - kobieta
married - mężatka/żonaty, single - panna/kawaler
calling or occupation - fach lub zawód
able to read - czy umie czytać, able to write - czy umie pisać
nationality - narodowość (w manifeście użyto w formie kraj, z którego dana osoba przybyła, kraj pochodzenia)
race of people - narodowość
last Residence - ostatnie (stałe) miejsce zamieszkania, country - kraj, city or town - miasto lub miejscowość
final destination - cel podróży, state - stan, city - miasto, town - miejscowość
whether having a ticket to such final destination - czy posiada bilet do miejsca docelowego podróży
by whom was passage paid - przez kogo została opłacona podróż, self (płacił samodzielnie)
whether in possession of $50 and if less how much - czy posiada 50$, a jeśli mniej, to ile
whether ever before in the United States; and if so when and where - czy był/a wcześniej w USA; jeśli tak, to kiedy i gdzie, yes/no - tak/nie, year or period of years - rok lub zakres lat, where - gdzie
whether going to join a relative or friend - czy jedzie do krewnego lub przyjaciela, and if so, what relative or friend, and his name and complete address - i jeśli tak, jaki członek rodziny lub przyjaciel (np. brother - brat, sister - siostra, brother-in-law - szwagier, mother - matka, father - ojciec, husband - mąż, wife - żona, uncle - wujek itd.) i jego nazwisko oraz pełny adres
ever in prison... - czy był w więzieniu... yes/no - tak/nie
wheter a polygamist - czy jest poligamistą
wheter an Anarchist - czy jest anarchistą
condition of health, mental and physical - stan zdrowia, umysłowy i fizyczny
deformed or crippled - ułomny lub kaleki, nature, length of time and cause - rodzaj kalectwa, jak długo i z jakiego powodu
personal description - opis osoby
height - wzrost, feet - stopa (1 stopa = 30,48 cm), inches - cale (1 cal = 2,54 cm)
complexion - cera, fair - jasna, white - biała
color of - kolor, hair - włosów (black - czarne, brown - brązowe,  blonde - blond, ginger - rude, grey - szare, fair - jasne, dark - ciemne), eyes - oczu (blue - niebieskie, green - zielone, brown - brązowe, grey - szare, black - czarne itd.)
mark of identification - znaki szczególne, none - żadnych (brak)
place of birth - miejsce urodzenia
event type - rodzaj wydarzenia, birth - narodziny, marriage - małżeństwo, death - zgon
name - imię, surname - nazwisko
event date - data wydarzenia
age - wiek
departure Port - port, z którego wyłynął statek
arrival Port - port, do którego zmierza statek
marital status - stan cywilny, single (S) - panna/kawaler, married (M) - mężatka/żonaty
ship Name - nazwa statku
gender - płeć, male (M) - mężczyzna, female (F) - kobieta
last place of residance - ostatnie miejsce zamieszkania
date of birth - data urodzenia
name and address of person who always know your address - dane i adres osoby, która zawsze zna twój adres zamieszkania
employer's name and address - imię i nazwisko oraz adres pracodawcy

place of employment or business - miejsce ztrudnienia lub siedziba firmy

Źródła:
ancestry.com

libertyellisfoundation.org (Baza libertyellisfoundation.org zawiera dane osób, które wpłynęły do portu w Nowym Yorku pomiędzy 1892 a 1957. Baza www.castlegarden.org zawiera dane od 1820 do 1913. Oczywiście obie bazy nie posiadają kompletnej listy emigrantów, należy brać to pod uwagę podczas poszukiwań.)

familysearch.org 

www.findagrave.com

Pierwsza publikacja: 26 listopad 2016