Kościół Filipinów - tablice pamiątkowe

Obecność tablic pamiątkowych lub płyt nagrobnych w kościołach i kaplicach kojarzymy z osobami zmarłych dostojników kościelnych, rodzin szlacheckich i fundatorów. W XX i XXI wieku ufundowano wiele tablic osób o nie znanych szeroko nazwiskach, ale zasłużonych dla regionu, miasta czy wsi, w której ściany kościoła płytę wmurowano. Kościół pod wezwaniem Świętego Krzyża i św. Filipa Neri w Tarnowie na tle innych kościołów tarnowskich ma owych tablic pro memoria chyba największą liczbę, a jedna z nich jest złożona z pięciu części i wyryto w niej nazwiska ponad 100 osób, które oddały życie za ojczyznę - wielu Tarnowian oraz mieszkańców okolic odnajdzie tam nazwisko swojego krewnego lub przodka.

Kościół Filipinów w Tarnowie obecnie

Kościół Księży Filipinów w Tarnowie na starej fotografii.
Źródło: http://www.it.tarnow.pl/

Pamięci żołnierzy Armii Krajowej

W lewej nawie kościoła znajduje się pięć tablic upamiętniających żołnierzy Armii Krajowej, którzy polegli w 1944 roku walcząc z okupantem niemieckim oraz żołnierzy należących do konspiracji tarnowskiej zamordowanych przez gestapo lub zmarłych w obozach koncentracyjnych. Tablice zaprojektował i wykonał Stanisław Jachym, nazwiska żołnierzy zebrał Dionizy Kwiatkowski.

Tablica poświęcona żołnierzom Armii Krajowej

Wymienieni na tablicy żołnierze Armii Krajowej to: strz. Franciszek „Jaś” Baca, strz. Wiktor „Piechociński” Bończyk, st. strz. Władysław „Liść” Boryczko, st. strz. Władysław Chrzan, strz. Tadeusz „Zaskroniec” Czupiel, strz. January „Czerny” Dziadyk, strz. Gaglik, st. strz. Tadeusz „Wilczur” Gajewski, strz. Rudolf „Baran” Gucwa, pchor. Fryderyk „Wierusz” Jaworski, strz. Adolf „Tarzan III” Jędrzejowski, ppor. Stefan „Dzik” Kasprzyk, strz. Stanisław „Wrona” Kłusek, ppor. Maksymilian „Jar” Lamprecht, ppor Marian „Kruk” Łuczkiewicz, strz. Marian „Twardowski” Łyczko, strz. Władysław Magdziński, plut. Walenty „Baranowski” Mędrala, strz. Antoni „Mokrzycki” Mleczko, kpr. Wojciech „Muł” Musiał, strz. Józef „Skobel” Podkówka, pchor. Bronisław „Dynamit” Rozwadowski, st. strz. Franciszek „Murzyn II” Rubin, pchor. Władysław  „Partenau” Sokół,  kpr. Kazimierz „Listek” Steczyszyn, strz. Franciszek Świerczek, strz. Władysław „Bajtuś” Trytek, strz. Jan „Sztacheta” Wadas, pchor. Jerzy „Szary” Wojnarski, ppor. Tadeusz „Werbel” Wróblewski, strz. Wiesław „Wydra” Zieliński, strz. Jan „Żuraw” Żurawski, strz. N. N. „Opona”, strz. N. N. z Azerbejdżanu, strz. Władysław „Boruta” Białas, pchor. Józef „Dąb” Boryczko, por. Zdzisław „Kajetan” Bossowski, kpr. Jan „Drucik” Cichoń, st. strz. Ignacy „Piołun” Duran, strz. Stanisław „Armatus” Działo, strz. Gajda, strz. Stanisław „Gryg” Gębski, st. strz. Zbigniew „Wilczek” Horyński, strz. Jan „Batory” Jedlicki, strz. Władysław „Wrzos” Kaczmarek, strz. Mieczysław „Kanarek” Kiełbasa, strz. Franciszek „Kieliszek” Kuraś, ppor. Leon „Krajewski” Łuczkiewicz, pchor. Roman „Rom” Łuczkiewicz, strz. Józef Maczeta, por Zbigniew „Radomyśl” Matula, strz. Stanisław „Lis” Mitoraj, lekarz Władysław Massoczy, strz. Franciszek Pluta, strz. Zygmunt „Cezar” Rowiński, strz. Zbigniew „Alisz” Róg, strz. Franciszek „Franuś” Smoła, pchor, Tadeusz „Doktor” Stasik, strz. Ludwik „Bengal” Suchoń, strz. Mieczysław „Orzeł” Tenerowicz, strz. Zygmunt „Tygrys” Turakiewicz, strz. Andrzej „Kruk II” Walczyk, strz. Bolesław Wołek, strz. Tadeusz „Gwiazda” Zborowski, strz. Władysław „Giełda” Ziółkowski, N. N. „Czochara”, N. N. z Gruzji.

Zamordowani przez gestapo i w obozach koncentracyjnych: strz. Stanisław  Berbeka, strz. Jan Dobrowolski, ks. Mieczysław Dydyński, kpr. Stanisław Gębala, strz. Stefania Hanausek, strz. Franciszek Jach, pchor. Stanisław Jasiński, pchor. Tadeusz Kasperski, strz. Franciszek Kica, strz. Jan Krajewski, pchor. Alojzy Majcher, pchor. Krystyna Michalska, kpr. Marian Miś, kpr, Władysław Ostręga, strz. Demetriusz Potoczek, kpr. Edward Sak, kpt. Marian Słotowicz, strz. Zdzisław Stycuła, por. Kazimierz Szablowski, kpr. Antoni Ulatowski, kpr. Tomasz Wieczorek, pchor. Janusz Zakrocki, strz. Jan Zych, strz. Wojciech Żak, strz. Aleksander Bryg, kpr. Jakub Dychtoń, strz. Tadeusz Fenrych, strz. Stanisław Grzenia, strz. Antoni Jach, pchor. Stanisław Janicki, por. Władysław Jasiński, strz. Julian Kawalec, strz. Piotr Kiełbasa, kpt. Franciszek Kruszyna, por. Stanisław Majcher, sierż. Piotr Migda, strz. Jarosław Nawrocki, kpt. Michał Pilch, strz. Antoni Prorok, pchor. Franciszek Sękowski, kpt. Marian Spólnik, strz. Jan Sumara, strz. Antonina Ulatowska, ks. Roman Ulatowski, Kpr. Jan Witalis, pchor. Włodzimierz Zakrocki, strz. Jakub Żaba, strz. Józef Żmuda.

Pamięci ofiarom Zbrodni Katyńskiej

Końcem lat 80 XX wieku w kościele poświęcono i zamontowano kolejno trzy części tablicy ku pamięci oficerów Wojska Polskiego zamordowanym w Katyniu, Kozielsku, Ostaszkowie i Starobielsku. Płyty zaprojektował Stefan Niedorezo, odlał Roman Sapa, a nazwiska zgromadził Andrzej Fenrych. Umieszczeni na tablicach żołnierze i oficerowie byli związani z Tarnowem i okolicą poprzez pracę, zamieszkanie lub urodzili się w tych stronach. Nazwiska umieszczone na centralnej płycie: por. Antoni Anioł, ppor. Jan Brożek, ppor. Jan Budzyń, kpt. Józef Budzik, mjr Józef Czajka, por. Czesław Dmochowski herbu Pobóg, Zygmunt Dobrowolski, por. Władysław Fenrych, Karol Gajda, por. Władysław Galus, ppłk Stanisław Goździewski, mjr Stanisław Izworski, mjr Józef Karcz, kpt. Edward Kawa-Kawicki, kpt. Józef Kozioł, por. Jan Krudowski, ppłk Stefan Leukos-Kowalski, ppor. Henryk Lewandowski, kpt. Stefan Łazarów, por. Wacław Makarski, Wacław Malczewski, kpt. Edward Mazurkiewicz, mjr Pawelec, kpt. Adam Piotrowski, kpt. Tadeusz Pisowicz, ppor. Eugeniusz Robak, por. Alojzy Rusin, kpt. Witold Rybankiewicz, kpt. Stanisław Sacha, ppor. Mieczysław Seweryn, pchor. Zbigniew Skorupa-Wiśniowski, kpt Jan Strzesak, kpt. Eugeniusz Ujejski, por. Jan Ignacy Wróblewski, por. Józef Alfred Wrześniowski, Stanisław Wysocki, mjr Mieczysław Seweryn Żochowski, por. Józef Żuchowicz. Skrzydła boczne: por. Stanisław Bieniasz, ppor. Wiktor Bromowicz, por. Józef Cieśla, plut. Maksymilian Ciurla, kpt. Głowacki, podof. Franciszek Hołda, kpt. Józef Kapała, por. Antoni Kisielewicz, por. Bolesław Kostrzewski vel Kostyra, kpt. Stanisław Kras, ppłk. Józef Kutryba, mjr Adam Solski, kpt Henryk Tadeusz Narożański, płk. Józef Adam Pecka, kpt. Adam Piwnica, por. Mieczysław Radoniewicz, kpt. Wojciech Rudnik, mjr Stanisław Rydarowski, kpt. Stanisław Skórka, Jan Sokolnicki, ppor. Leopold Stępak, sierż. Andrzej Piotr Suchenko, ppor. Stanisław Szczeklik, kpt. Mieczysław Antoni Świerczewski, ppor. Sylweriusz Świerczewski, podof. Wojciech Wałaszek, por. Adam Waśko, por. Józef Winter, ppłk Marian Wójtowicz, kpr. Stanisław Zaucha, ppor. Adam Zawliński, Marian Żuromiński. Tablica dolna: ppor. Tadeusz Bolesław Berbeka, kpr. Stanisław Bukry, rotm. Stefan Jan Dunikowski, ppor. Emil Gładysiewicz, Eugeniusz Gniewek, kpt. Tadeusz Hawalewicz, ppor. Adam Malinowski, por. Stefan Mikołajczyk, por. Jan Musiał, kpr. Michał Ptaszkowski, podof. Adam Sipień, por. Adolf Styrcha, ppor. Franciszek Strudziak, st. sierż. Wincenty Szatko, ppor. Leszek Szpak, poster. Jan Wiatr, Tomasz Wróbel.

Tablica Katyńska

Pamięci harcerzy

Ściany świątyni Filipinów zdobi kilka tablic pamiątkowych nawiązujących do upamiętnienia osób powiązanych z tarnowskim harcerstwem. Komendantami hufców ZHP w Tarnowie w latach 1911-1949 byli: Franciszka Czernecka, Jadwiga Klimaszewska, Henryka Braunowa, Wanda Marokini, Stanisława Czernecka, Zofia Czarnówna, Janina Zając, Emilia Chrzanowicz, Stanisław Dubielski, Stefan Nieświatowski, Władysław Wodniecki, Czesław Kulikowski, Adam Ciołkosz, Mieczysław Gizbert-Studnicki, Jerzy Braun, Juliusz Braun, Tadeusz Garbacki, Maurycy Godowski, Bronisław Ryś, Tadeusz Tomkiewicz, Piotr Dobrowolski, Tadeusz Skimina, Władysław Pyrich. 

Komendanci ZHP w Tarnowie

W 1991 roku poświęcono i wmurowano tablicę upamiętniającą kapelanów tarnowskiego harcerstwa w latach 1921-1949.

Kapelani ZHP w Tarnowie

Końcem lat 90 XX wieku zamontowano płytę upamiętniającą Tadeusza Beresia, Franciszka Solarza oraz harcerzy i młodzież - ofiary reżimu komunistycznego na Ziemi Tarnowskiej.

Pamięci harcerzy i młodzieży Ziemi Tarnowskiej

Upamiętniono także wymarsz tarnowskich harcerzy w 1918 roku na odsiecz Lwowa. Po lewej stronie widzimy dwóch skautów, po prawej napis: „Wierni Bogu i Polsce harcerze tarnowscy stąd wyruszyli na odsiecz Lwowa po wspólnej modlitwie 13 XI 1918”.

Ku pamięci harcerzy 1918 roku

Inne

W kościele znajduje się także kilka innych tablic pro memoria. Cztery poświęcono wychowawcom i kapłanom: pamięci ks. Jana Calińskiego, ks. Władysława Dygoniewicza, ks. Józefa Chrząszcza i ks. Ferndynanda Machaya oraz epitafium poświęcone Robertowi Pawłowskiemu, który był wicedyrektorem Banku Polskiego w Tarnowie. Kolejne płyty upamiętniają: represjonowanych żołnierzy i górników, żołnierzy AK, członków WiN.

                    

             


           

               

Płyty pro memoria są nie tylko epitafiami ku czci zmarłych i poległych, ale pięknym wyrazem podziękowania za ich odwagę i poświęcenie w chwilach, które wymagały czasem podjęcia dramatycznych w skutkach działań. Wiele osób może odnaleźć na płytach wyryte nazwiska członków swojej rodziny i wzbogacić dotychczasowo zebrane informacje o krewnym lub przodku. Tablice stanowią cenne źródło wiedzy o historii rodziny i warto się im przyglądać podczas wizyt w parafiach naszych krewnych i powinowatych.

Zapraszam do lektury innych postów powiązanych z Tarnowem:
Nekropolie przykościelne Tarnowa
„Żyją tak długo, jak długo inni pielęgnują pamięć o nich ...”
Budowanie wywodu przodków i tarnowskie księgi metrykalne na przestrzeni wieków
Dostępność online indeksów oraz ksiąg metrykalnych z Tarnowa i okolicy
W dawnym Rzędzinie
Szkoła Powszechna w Rzędzine, czyli obecna Szkoła Podstawowa nr 9 w Tarnowie
Zakłady fotograficzne w Tarnowie w XIX wieku
Fotografia w Tarnowie w XX wieku
I Wojna Światowa - służba wojskowa Tarnowian i okolicznych mieszkańców
Wojciech Ludwik Golec tarnowskim szewcem
Członkowie Cechu Szewców i Cholewkarzy w Tarnowie
Emigracja tarnowskich włościan w XIX i początkiem XX wieku
Książki i czasopisma przydatne Genealogom z Tarnowa i okolic

Źródło:

Winczura Ł., Tablice pamiątkowe w Tarnowskim kościele Księży Filipinów, Wielki przewodnik po Tarnowie. Artykuł zawiera bardziej szczegółowe informacje, życiorysy części osób wymienionych na tablicach pamiątkowych.

Fotografie:
Zdjęcie 1: http://www.it.tarnow.pl/  oraz własne fotografie.


Pierwsza publikacja: 11 luty 2017